Koroner Arter Hastalarında Sekonder Korumanın Etkinliğinin Değerlendirilmesi

Çalışmamızın amacı bir kardiyoloji merkezinde, koroner arter hastalıklı olgularda hastaneye yatışlarından sonraki birinci yılda değiştirilebilir koroner risk faktörlerinin ne ölçüde kontrol edilebildiğini inceleyerek sekonder korumanın etkinliğini araştırmaktır. Çalışma grubu 1996 yılı Ocak- Eylül ayları arasında kliniğimizde AMİ tanısıyla yatmış (85 hasta), PTKA veya KABC uygulanmış (sırasıyla 96 ve 92 hasta) ardışık toplam 273 hastanın (28-70 yaşları arasında, yaş ortalaması 56±10, %80'i erkek) retrospektif olarak hastane kayıtlarından belirlenmesiyle oluşturuldu. Verilerin toplanması 2 aşamada gerçekleştirildi. Birinci aşamada hastarın yatış kayıtları incelenerek indeks olay ya da girişim sırasında sigara kullanıp kullanmadıkları, kan basıncı, total kolesterol, HDL-kolesterol, LDL-kolesterol (LDL-K), trigliserid, vücut ağırlığı değerleri, fizik aktivite durumları, toplam risk düzeyleri ve taburcu oldukları sırada düzenlenen tedavileri saptandı. İkinci aşamada, en az 1 yıl sonra (ortalama 16±2 ay) bu hastalar kontrole çağrılıp , aynı risk faktörlerinin durumu yeniden belirlendi, lipid profilleri tayin edildi. Hastaneye yatış döneminde hastaların %55'inin sigara kullandığı saptandı, %40'ında beden kitle indeksi > 30 kg/m², %43'i.inde sistolik kan basıncı (SKB) > 140 mmHg, %26'sında diyastolik kan basıncı (DKB) > 90 mmHg, %61'inde LDL-K> 130 mg/dl bulundu. Birinci yıldan itibaren yapılan kontrollerde hastaların % 19'unun sigara içtiği, %47'sinin düzenli egzersiz yapmadığı, saptandı. %45'inde SKB>140 mmHg, %33'ünde DKB>90 mm-Hg olarak bulundu. Kontrol değerlendirmesinde hastaların % 38'inde LDL-K 130 mg/dl'nin üzerindeydi. Ulusal korunma kılavuzuna göre lipid düşürücü ilaç kullanması gereken hastaların % 15'i ilaç kullanmıyordu, ilaç kullananların da yaklaşık yarısında (%49) LDL-K 130 mg/dl'den fazlaydı. Hedef lipid düzeylerine ulaşmada en başarılı olunan grup PTCA uygulanan hastalardı. Tüm hastaların %93'ü Aspirin, AMİ geçirenlerin % 14'ü beta bloker, %19'u ACE inhibitörü kullanıyordu. Başlangıç ve kontroldeki risk düzeylerinin karşılaştrılmasında, hastaların ancak %23'ünde toplam risk düzeyinin bir kademe azaldığı görüldü. Sonuçlarımız, koroner arter hastalığında risk giderilmesine ilişkin eğitimlerin en yoğun olduğu, bu konudaki hekim bilincinin en yüksek düzeyde olması beklenen bir kardiyoloji merkezinde tedavi görmüş hastalarda bile, risk giderici uygulamalarda daha alınacak yol olduğunu göstermektedir.