Yüksek Riskli bir Örneklemimizde Lipoprotein(a):Dağılımı ve Bağıntıları Zemininde Türk Erkeklerinde İnsülinemi ile Ters İlişkisi Gözlemi

TEKHARF Çalışmasının Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde oturan eski ve yeni kohortundan düşük riskli kişilerin az temsil edildiği 214 kişide, başka muayene ve tahliller arasında, serum lipoprotein(a) (Lp(a)) belirlendi. Çalışma amacı, halkımızda Lp(a)'nın kardiyovasküler risk faktörleri, metabolik sendrom (MS) ve koroner kalp hastalığı (KKH) ile ilişkisini incelemekti. MS tanısı ATP-III kriterlerine, KKH tanısı anamnezde angina varlığı ve 12-derivasyonlu istirahat EKG'ının Minnesota kodlamasına dayanılarak kondu. Örneklemin %48'inde MS, %23'ünde KKH mevcuttu. Serumda Lp(a) Behring nefelometresiyle ölçüldü; değerler normal dağılım sergilemediğinden analizler log-transformasyonla yapıldı. Yaş ortalaması 59.6±12 olan 98 erkek ve 116 kadında geometrik ortalama değer sırasıyla 9.6±2.8 U/Lve 12.1±3 mg/dL bulundu (p<0.001). Konsantrasyonların yaşla anlamlı ilişkisi yoktu. Kadında 15 risk parametresinden hiçbiri ile anlamlı korelasyon bulunmadı. Erkekte, risk faktörlerinin çoğuyla ilişki elde edilmezken, Lp(a) yalnız LDL- (r =0.29) ve total kolesterol (r =0.22) ve çok ilginç olarak - ters biçimde - açlık insülini (r = -0.36, p=0.002), bel çevresi (r =-0.21) ve beden kitle indeksi (r = -0.26) ile anlamlı korelasyonlar sergiledi. MS tanısı ile de erkeklerde ters korelasyona eğilim kaydedildi (r = -0.17, p=0.095). Çokdeğişkenli lineer regresyonla erkek ve kadınlarda serum total kolesterol, LDL-kolesterol ve trigliserid ile Lp(a) arasında pozitif, gama GT ile Lp(a) arasında ters anlamlı ilişki kaydedildi. Lojistik regresyon analiziyle KKH olasılığı için Lp(a) araştırıldığında, yaş ve cinsiyetten bağımsız bir faktör olarak görünmedi (odds oranı 1.10 ile anlamlı çıkmadı). Değişkenliğinin ezici bir oranda apo(a) genine bağlı olduğu bilinen Lp(a)'nın bu çalışmada, çoğu geleneksel risk faktörüyle ilişki içinde olmadığı doğrulandı. İlgi çekici olarak, erkeklerde kanda insülin düzeyi ile ters korelasyonunun erkeklere veya bazı erkeklere özgü bir gen özelliğinden kaynaklandığı düşünüldü. Koroner kalp hastalığı olasılığının ne ölçüde etkilendiği konusunun, ileride daha geniş örneklemler üzerinde araştırılması yararlı olur. (Türk Kardiyol Dern Arş 2004; 32: 82-90)