Türk Yetişkinlerinde Dislipidemik Hipertansiyon: Yaygınlığı ve Koroner Riske Bindirdiği Yük

Yetişkinlerimizde dislipidemik hipertansiyonun (DH) yaygınlığını ve koroner risk yüklemedeki rolünü araştırmak üzere, TEKHARF 2000/01 yılı takibine ilişkin veritabanı incelendi. Popülasyon örneklemi, ölçümler ve tanımlar daha önce yayınlanmıştı. Kan basıncı sistolik <130 ve diyastolik <85 mmHg bulunan ve antihipertansif ilaç kullanmayan bireyler normotansif olarak nitelendirildi. Geriye kalan hipertansif bireylerden DH tanımı için, Amerikan NCEP kılavuzunda metabolik sendromla (MS) ilgili olarak kan basıncı, trigliserid ve HDL-kolesterol için öne sürülen kriterler ele alındı; kan basıncı yüksek-normal ya da hipertansif değerler gösteren, ama trigliserid ve HDL-K düzeyleriyle ilgili her iki kriteri doldurmayan kişiler ise "basit hipertansif" ya da kısaca hipertansif olarak tanımlandı. DH, 30 yaş ve üzerindeki erkeklerimizin %20'sinde, kadınlarımızın %21'inde tesbit edildi; tüm hipertansiyonluların %35'ini oluşturdu. Basit hipertansiyonlulara kıyasla, DH'da bel çevresi, açlık serum insülin, apolipoprotein (apo) B, HDL-dışı kolesterol düzeylerinin ve total kolesterol/HDL-kolesterol oranının yüksekliği göze çarptı. Kadınlarda basit hipertansiyonlularla benzer yaşta, erkeklerde 5 yaş daha genç ortaya çıkan DH, tanım gereği, MS ifade ediyordu. DH'lu erkekler tüm MS'luların 5/8'ini, DH'lu kadınlar 4/9'unu teşkil etti. Diyabet veya glukoz intoleransı, DH'da iki kata yakın daha sık rastlandı. Basit hipertansiyonlulara kıyasla, DH'da prevalan koroner hastalık olasılığı kadınlarda sadece %23, erkeklerde %100 daha yüksekti. DH'un yaygınlığı sonucu, ülkemizdeki tüm koroner hastaları arasında DH'dan kaynaklananların payı %33 bulundu. DH'lular arasında total kolesterol'ün >200 mg/dl ya da apo B'nin (130 mg/dl veya CRP'nin (4 mg/L olması kriterleri aracılığıyla, prevalan KKH olasılığını %94'lük negatif öngördürücü değer ve %50'yi aşan doğrulukla belirlemenin mümkün olduğu anlaşıldı. Sonuç olarak KKH'na yakalanan Türk yetişkinlerinin önemli bir bölümünün altında yattığı ve 5 milyonu aşkın kişide varolduğu tahmin edilen DH, yaştan bağımsız biçimde normotansif bireylere göre iki kat fazla, basit hipertansiflere kıyasla erkeklerde %52'lik ilave bir koroner risk bindirmektedir. DH'da prevalan yüksek KKH olasılığı için, total kolesterol >200 mg/dl'lik sınırı (ya da apo B veya CRP'yi) içeren kriterleri birer "screening" test olarak kullanılabilir.