Amaç: Türk Erişkinlerinde Kalp Hastalıkları ve Risk Faktörleri (TEKHARF) Çalışması’nın Marmara ve İç Anadolu bölgelerine ilişkin 2011 taramasında kaydedilen tüm-nedenli ve koroner kökenli ölüm verileri ile 21 yıllık uzun vadeli takip performansı değerlendirildi.
Çalışma planı: Taramada izlenen örneklem sayısı 1588 kişi, taranan kişilerde yaş aralığı 45-74 idi. Ölüm konusunda birinci derece akraba ve/veya aile sağlık merkezi personelinden bilgi alındı; yaşayanlarda bilgi edinmekten başka, fizik muayene ve 12-derivasyonlu EKG kaydı yapıldı. Katılımcının takipten kaybı, en az sekiz yıl süreyle muayene edilmemiş olma durumu olarak tanımlandı.
Bulgular: Taranan örneklemden 854 kişi muayene edildi, 606 kişinin sağlık durumu hakkında bilgi edinildi ve 46 kişinin (28 erkek, 18 kadın) öldüğü belirlendi. Seksen iki kişi takipten kayıp kabul edildi. İzlemeye 2800 kişi-yılı eklenmiş oldu. Ölümlerin 19’u koroner hastalığa, beşi serebrovasküler olaya bağlandı. Şimdiye dek tüm nedenli ölümler geneli 1000 kişi-yılında 10.9 bulundu. Anılan yaş kesiminde toplam yıllık mortalite binde 12.8, koroner kalp hastalığı ölüm prevalansı binde 5.5 düzeyindeydi. Tarama başlangıcından itibaren toplam takip kaybının %31.2 olması sonucu, izlenen her 1000 kişiden yılda 19.3’ünün kayıp hanesine geçtiği ifade edilebilir. Bu kayıp, küçük şehir ve köylerde oturan katılımcılara kıyasla, büyük şehirlerde neredeyse iki kat yüksekti.
Sonuç: Yetmiş beş yaşından önce tüm nedenli ölümlerin değilse de, koroner kökenli ölümlerin sıklığı hafifçe gerileme eğilimindedir. Tarama katılımcılarının her yıl %2’si takipten uzaklaşmaktadır.

Amaç: Ejeksiyon fraksiyonu korunmuş veya düşük kalp yetersizliği hastalarında sol atriyal (SA) hacimlerde ve fazik işlevlerde meydana gelen değişimler değerlendirildi.
Çalışma planı: Çalışmaya ejeksiyon fraksiyonu düşük (n=26) veya korunmuş (n=33) kalp yetersizliği olan 59 hasta (36 erkek, 23 kadın; ort. yaş 63.8) alındı. Tüm hastalarda ikiboyutlu ekokardiyografi ile tüm SA hacimleri (maksimal ve minimal hacim ve kasılma öncesi hacim) ölçüldü ve bunlardan fazik SA işlevleri (rezervuar, geçiş ve pompa işlevleri) hesaplandı. Bulgular, yaş ve cinsiyet açısından eşleştirilmiş ve kalp yetersizliği olmayan 30 kişilik (20 erkek, 10 kadın; ort. yaş 60.3) kontrol grubuyla karşılaştırıldı.
Bulgular: Sol atriyal hacimler her iki kalp yetersizliği grubunda kontrol grubuna göre anlamlı derecede artmış bulundu. Sol atriyal rezervuar işlevi ve pompa işlevi, ejeksiyon fraksiyonu korunmuş grupta, ejeksiyon fraksiyonu düşük kalp yetersizliği grubundan düşüktü (sırasıyla, p=0.02 ve p=0.009). Sol atriyal geçiş işlevi ise, ejeksiyon fraksiyonu düşük grupta, ejeksiyon fraksiyonu korunmuş hastalardan düşük bulundu (p=0.005). Kontrol grubuyla karşılaştırıldığında, her iki kalp yetersizliği grubunda tüm SA fazik işlevleri anlamlı derecede düşüktü (p<0.001).
Sonuç: Çalışma sonuçlarımız, tüm fazik SA işlevlerinin, ejeksiyon fraksiyonu düşük veya korunmuş kalp yetersizliğinde kontrollere göre bozulduğunu göstermiştir. Ancak, SA rezervuar ve pompa işlevlerindeki bozukluk ejeksiyon fraksiyonu korunmuş kalp yetersizlikli olgularda daha belirgindir.

Amaç: Türk kardiyoloji literatürünün önde gelen iki dergisinde yayımlanan çalışmalarda çokdeğişkenli lojistik regresyon analizinin (ÇDLRA) kullanımı ve sonuçlarının bildirilme kalitesinin değerlendirilmesi amaçlandı.
Çalışma planı: İki Türk kardiyoloji dergisinde (Anadolu Kardiyoloji Dergisi ve Türk Kardiyoloji Derneği Arşivi) Ocak 2010 ile Ağustos 2011 tarihleri arasında yayımlanmış tüm makaleler gözden geçirildi. Makalelerde kullanılan ÇDLRA önceden tanımlanmış 10 ölçüte göre ayrıntılı analiz edildi.
Bulgular: Toplam 212 makale tarandı. Bunların 33’ünde (%15.6) ÇDLRA kullanılmıştı. Bu makalelerin 29’unda (%87.9) ÇDLRA’nın temel raporlama öğesi olan odds oranı, %95 güven aralığı ve p değeri eksiksiz olarak verilmişti. Ancak, hiçbir makalede modelleme tipi, geçerlilik, uyum-iyiliği testleri, eşdoğrusallık (multicollinearity) testi ve etkileşim testleri ile ilgili bilgiye rastlanmadı. Toplam hasta sayısının ÇDLRA’ya alınan bağımsız değişken sayısına oranı, uyumluluk işlemi ve bağımsız değişkenin nasıl seçilip analize alındığı konusunda makalelerde ciddi raporlama eksiklikleri ve kullanım yanlışlıkları görüldü.
Sonuç: Bulgularımız, Türk kardiyoloji literatüründe ÇDLRA’nın standart bir istatistiksel yöntem olarak kullanıldığını; ancak, raporlamada genel anlamda uygun olmayan ve ciddi eksiklikler olduğunu göstermiştir.

Amaç: EURIKA çalışması (The European Study on Cardiovascular Risk Prevention and Management in Daily Practice), ülkemizin de içinde olduğu 12 Avrupa ülkesinde, günlük pratikte kardiyovasküler risk faktörleri yönetiminin nasıl yapıldığını ve potansiyel iyileştirme alanlarını saptamaya yönelik yapılmış bir epidemiyolojik çalışmadır. Bu çalışmaya ülkemizden katılan doktorların kardiyovasküler riski yönetmede kullandıkları yöntemler ve hastaların bulguları değerlendirildi.
Çalışma planı: EURIKA çalışmasına ülkemizden toplam 663 hasta (ort. yaş 59.4±7.6; %47.2 erkek) ve 67 doktor (55 erkek, 12 kadın; ort. yaş: 40.7±8.6) katıldı. Risk faktörleri tanımı ve tedavi hedefleri 2007 Avrupa kardiyovasküler hastalıkları önleme kılavuzuna göre yapıldı. Kan örnekleri merkezi bir laboratuvarda analiz edildi. On yıllık ölümcül kardiyovasküler hastalık riski SCORE yöntemine göre hesaplandı.
Bulgular: Doktorların %34.8’i kardiyovasküler hastalık kılavuzu kullanmıyordu. Sadece %48.5’i kardiyovasküler risk hesaplaması yapmaktaydı. Kardiyovasküler risk hesaplaması kullanmamanın en sık nedeni (%74) zaman kısıtlılığı olarak gösterildi. Tedavi görmekte olan hastalar açısından, dislipidemililerde total/LDL kolesterol hedefine %30.4, hipertansiyonlularda kan basıncı hedefine %32.1, diyabetlilerde HbA1c hedefine ulaşma oranı sırasıyla %30.4, %32.1 ve %26 bulundu. Hipertansiyon, diyabet, dislipidemi ve sigara kardiyovasküler riskin %59.4’ünden sorumluydu. Bu risk faktörlerinin kontrol altında olmamasına atfedilebilen kardiyovasküler risk %31.8 idi.
Sonuç: Doktorlarımızın sadece yarısı kardiyovasküler risk hesaplaması yapmaktadır. Tedavi kılavuzları yeterince kullanılmamaktadır. Ayrıca, kardiyovasküler risk faktörlerinin birincil korumada kontrol altına alınma oranları düşüktür.

Giriş: Aort sertliğinin (AS) kardiyovasküler olayların güçlü bir belirleyicisidir. AS’ nin klinik önemine rağmen ciddi koroner lezyonu olan ve perkutan koroner girişimin (PCI) yapılan hastalardaki AS değerleri bilinmemektedir. AS ölçümleri koroner hemodinamik durum hakkında ek bilgiler verebilir. Bu çalışmada koroner stenoz ve AS arasındaki ilişkiyi araştırdık.
Çalışma planı: Çalışmaya toplam 107 hasta alındı. Hastalar anjiyografi sonuçlarına göre 3 guruba ayrıldı. Anjiyografide %50 den fazla darlığı olan 39 hasta kritik grubu dahil edildi. Anjiyografide %50'den az darlığı olan 38 hasta non-kritik gruba ve normal koroner arter tespit edilen 30 hasta kontrol grubuna alındı. Tüm guruplara karotid-femoral-aortik yolla PWV ölçümü yapıldı.(m/s)
Bulgular: Kontrol ve non kritik grupta PWV değerleri benzerdi. (5.7±1.1 vs. 5.8±1.1, p=0.6) Fakat kritik lezyonu bulunan hasta gurubundaki PWV degerleri nonkritik ve kontrol gruba göre anlamlı olarak yüksek bulundu. (p<0.0001) PCI sonrası PWV de ortalama %24 düşüş tespit edildi. PCI gurubunda PCI sonrası PWV değeri PCI öncesine göre anlamlı düşüş gösterdi (9.4±2.2-7.1±2.0, p<0.0001). Çoklu logistic regresyon analizinde PWV anlamlı darlık için bağımsız bir öngörücü olarak tespit edildi. (Exp(B): 3.960, 95%CI: 2.014-7.786).

Aort sertliği ile yaş (r=.412, p=0.01) ve sistolik kan basıncı (r=.342, p<0.01) arasında zayıf da olsa anlamlı korelasyon tespit edilmiştir.

Sonuç: Koroner arterlerde anlamlı derecede darlık bulunması AS değerlerindeki yükselme ile ilişkilidir. Başarılı PCI işlemleri AS değerlerini azaltmaktadır. Çalışma sonuçlarımız AS ölçümlerinin koroner hemodinamik durum hakkında ek bilgi vereceğini göstermektedir.

Amaç: Diyabetli hastalarda plazma asimetrik dimetilarjinin (ADMA) düzeyi ile kalp hızı değişkenliği (KHD) arasındaki ilişki araştırıldı.
Çalışma planı: Çalışmaya tip 2 diyabeti olan 100 hasta (44 erkek, 56 kadın) alındı. Hastalar, oral antidiyabetik ilaç kullanan 67 hasta (ort. yaş 54.6±7.8) ve insülin kullanan 33 hasta (ort. yaş 51.6±8.8) olmak üzere iki gruba ayrıldı. Tüm hastalarda plazma ADMA düzeyleri ölçüldü ve 24 saatlik Holter EKG kayıtlarından KHD parametreleri hesaplandı. Sonuçlar, diyabetli olmayan 42 kişiden oluşan (ort. yaş 52.8±6.2) kontrol grubuyla karşılaştırıldı.
Bulgular: Kontrol grubuyla karşılaştırıldığında, her iki diyabet grubunda plazma ADMA düzeyleri anlamlı derecede daha yüksek (p=0.007), KHD parametreleri ise anlamlı derecede azalmış bulundu. İki diyabet grubu arasında ise ADMA ve KHD parametreleri açısından anlamlı farklılık yoktu (p>0.05). Korelasyon analizinde plazma ADMA düzeyleri ile KHD parametreleri arasında anlamlı ilişki görülmedi.
Sonuç: Bulgularımız, diyabetik hastalarda plazma ADMA düzeylerinin arttığını, KHD’nin azaldığını; böylece, bu hastalarda hem endotel disfonksiyonunun hem de otonomik disfonksiyonun varlığını göstermektedir; ancak, plazma ADMA düzeyi otonomik disfonksiyonun değerlendirilebileceği bir belirteç değildir.

Brugada sendromu, elektrokardiyografide (EKG) sağ dal bloku olsun ya da olmasın, sağ prekordiyal derivasyonlarda sürekli veya geçici ST-segment yükselmesinin izlendiği genetik bir hastalıktır. Yapısal olarak normal kalplerde bile ani ölüm riski yüksektir. Bazı durumlar Brugada tipi EKG’nin açığa çıkmasına veya oluşmasına yol açabilir. Bu yazıda, senkop atağı gelişimi sonrasında ateşli dönemde Brugada tip 1 EKG değişikliği görülen 24 yaşında bir erkek hasta sunuldu. Ateşin tedavisinden sonra hastanın EKG’si tümüyle normale döndü. Hastanın geçirdiği senkop, ateşin ortaya çıkardığı Brugada tip 1 EKG ve ajmalin testinde görülen ventrikül fibrilasyonu nedeniyle hastaya tek odacıklı ICD yerleştirildi.

Tamamen vücut içerisine yerleştirilen port aletleri hem akut hem de kronik olarak çeşitli sorunları olan hastalarda, sıvı verilmesi, kan ve diğer kan ürünlerinin verilmesi ve hemodinamik parametrelerin izlenmesi için oldukça yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Port aletinin parçalarının embolize olması narin görülen, ancak ciddi komplikasyonlara yol açabilecek bir durumdur. Bu yazıda, metastatik akciğer kanseri olan bir hastada, “pinch-off” sendromu sonucu PORT-A-CATH aletinin bir parçasının ana pulmoner arter ve sağ ventriküle embolize oluşu ve embolize parçanın perkütan yolla başarılı olarak çıkarılması sunuldu.

Dekstrokardi ile beraber situs inversus temel iç organların ters yerleşim gösterdiği nadir bir doğumsal durumdur. Bu hastalarda miyokart enfarktüsünün klinik tanısı ve elektrokardiyografik olarak yerinin belirlenmesi, dekstrokardi varlığı bilinmiyorsa büyük bir sorun oluşturur. Daha önce dekstrokardi ile birlikte situs inversus olduğu bilinen 50 yaşında erkek hasta, sağ kola yayılım gösteren göğüs ağrısı ile başvurdu. Ters çekilmiş ‘normalize’ elektrokardiyografide akut ön miyokart enfarktüsü bulguları ve kalp kateterizasyonunda sol ön inen arterin proksimal kısmında tıkanıklık görüldü. Koroner anjiyografi ve stent uygulaması sonrasında hastanın göğüs ağrısı geçti ve klinik durumu düzeldi.

Zakkum (Nerium oleander), her ne kadar Akdeniz bölgesine özgü bir bitki olsa da, bilhassa ılıman bölgelerde olmak üzere tüm dünyada yetiştirilebilir. Biyolojik olarak aktif olan oleander bileşenleri terapötik amaçlarla kullanılabilmektedir. Ancak, bitkisel tedavi amaçlı kişisel kullanımı, ölüm dahil birçok ciddi soruna yol açabilir. Bu yazıda, hemoroit yakınmaları nedeniyle kişisel bitkisel tedavi amacıyla zakkum yapraklarından hazırladığı şurubu içtikten sonra tam atriyoventriküler blok gelişen, 30 yaşında, başka sağlık sorunu olmayan bir erkek hasta sunuldu. Hastaya sodyum sülfat ile birlikte ağızdan kömür tedavisi, elektrolit sıvı desteği ve geçici kalp pili tedavisi uygulandı. Atriyoventriküler blok 30 saat sonra sinüs ritmine döndü ve hasta hemodinamik ve genel durumu düzelmiş şekilde taburcu edildi.

Miyokartta delici yaralanmalar nadirdir fakat ölümcül olabilir. Bu yazıda, üç yıl önceki ateşli silah yaralanması sonucu miyokardına saçma tanesi saplanan asemptomatik 22 yaşında bir erkek hasta sunuldu. Hastanın özgeçmişinde dikkat çekici başka nokta yoktu. Akciğer filminde göğüs içinde çok sayıda saçma tanesi izlendi. Akciğer bilgisayarlı tomografisinde göğsün ön duvarında belirgin sayıda, akciğer dokusunda bir kaç tane ve miyokart içinde bir tane saçma tanesi görüldü. Transtorasik ekokardiyografide sol ventrikül miyokardı içindeki saçma tanesi akustik gölgelenme şeklinde izlendi; beraberinde komşu perikartta kalınlaşma da dikkat çekiciydi. Konstriktif perikardit bulgusuna veya bölgesel duvar hareket bozukluğuna rastlanmadı. Holter izleminde ve egzersiz testinde de anormal bulgu yoktu. Hasta düzenli takip programına alındı.

Geçen on yıl içinde, açık kalp ameliyatı ile kapak değişimi veya onarımı yerine, cerrahi riski yüksek olan ve ileri derecede mitral kapak yetersizliği olan hastaların perkütan tedavisi için birçok yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden, MitraClip yöntemi kullanılarak yapılan perkütan mitral kapak onarımı, güvenli ve etkinliği gösterilmiş tek yöntem olarak öne çıkmıştır. Bu yöntem, daha önce Dr. Alfieri ve grubu tarafından, mitral yetersizlik jetinin olduğu yerde mitral kapağın iki kanadının birbirlerine bir dikiş ile birleştirilip çift orifis haline getirilmesinden uyarlanmıştır ve mitral yetersizlik derecesinde belirgin bir azalmaya yol açmaktadır. Bu yazıda, bu yeni teknolojinin ayrıntıları, girişimsel yaklaşımı ve yöntemin uygulanması üzerine güvenirlik ve etkinlik ile ilgili güncel veriler, olgu sunumları ile birlikte gözden geçirildi.

2011 yılında kardiyovasküler tıp alanındaki Türkiye kaynaklı uluslararası tam metinli makale ve derlemeler, Web of Knowledge’den Science Citation Index’in CD edisyonuna kaynak dergiler dikkate alınarak değerlendirildi. Birden fazla kurumdan ya da bilim dalından çıkan ortak yayınlar için kesirli puan uygulandı. Geçen yıl CD edisyonunda taranan dergilerde kardiyovasküler tıp alanında, Türkiye’den köken alan tam metinli makale ve derleme sayısı 101 ile önemli ölçüde gerilerken, dünyadaki payımız da binde 6.1’den 5.1’e, 2001 öncesi düzeye indi. Yayın üretiminde 81 yayın erişkin kardiyolojisinden kaynaklandı. Makalelerin yayımlandığı dergilerin ortanca etki değeri 1.67 ile (yarısı 1.33-3.52 etki değerli dergilerde) geçen yıldakine benzer bulundu. TEKHARF Çalışması dışında, üretkenlikte önde giden tıp kurumlarımız Kartal Koşuyolu ve Türkiye Yüksek İhtisas Hastaneleri, S. Demirel ile Cumhuriyet Üniversiteleri Tıp Fakülteleri ve Gülhane Askeri Tıp Akademisi idi. Yetkililerin tıp araştırmalarında bir çöküş yolunda ilerlediğimizi idrak edip ciddi düzenlemelere geçmesi için çanlar çalıyor.

Koroner devamlılık koroner dolasımın nadir görülen bir anomalisidir. Prevalansi ve klinik onemi henüz tam olarak anlaşılamamıştır.